Okno Johari to jedno z najpopularniejszych ćwiczeń grupowych, które sprawdza się m.in. w mniejszych, jak i zdecydowanie większych firmach. Dzięki temu ćwiczeniu bez większych problemów możemy sprawdzić relacje zachodzące pomiędzy poszczególnymi pracownikami oraz wprowadzić ewentualne zmiany i poprawki. Okno Johari może doprowadzić m.in. do pogłębienia zaufania między współpracownikami lub też do zauważenia błędów we własnym zachowaniu. Nic dziwnego, że ćwiczenie jest wykorzystywane na tak szeroką skalę, lecz kluczowe jest to, aby odbywało się pod czujnym okiem doświadczonego specjalisty. Tylko wtedy można wyciągnąć z niego wartościowe wnioski, co przełoży się na lepsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Okno Johari powinno się realizować jedynie w tych zespołach, w których ludzie potrafią ze sobą rozmawiać i są wobec siebie szczerzy oraz życzliwi.
Okno Johari – co to tak właściwie jest?
Okno Johari ma odpowiedzieć na następujące pytania: co ja sam o sobie wiem i czego nie wiem? co inni o mnie wiedzą i czego nie wiedzą? Narzędzie bazujące na tych danych umożliwia stworzenie kwadratu (okna Johari), który opisuje cztery wspomniane wyżej składniki. To właśnie tam umieszcza się nasze najważniejsze cechy. W kwadracie znajdują się następujące elementy:
- arena – jest to tak zwane okno otwarte, kiedy zarówno my sami wiemy, jak i inni wiedzą,
- ślepy punkt – tzw. ślepy punkt, kiedy my nie wiemy, a inni wiedzą,
- fasada – to nic innego, jak okno ukryte, a więc my wiemy, a inni nie wiedzą – ukrywamy przed nimi jakieś informacje i robimy to w pełni świadomie,
- nieznane – tzw. okno nieznane, my nie wiemy i inni też nie wiedzą.
Z pozoru może się to wydawać dość skomplikowane, ale okno Johari niesie za sobą wiele zalet. Wystarczy porozmawiać na ten temat z doświadczonymi fachowcami, a okno Johari nie będzie miało przed nami żadnych tajemnic. Jeśli chcemy postawić na rozwój we własnej firmie i lepszą współpracę pomiędzy pracownikami, zdecydujmy się na przeprowadzenie takiego ćwiczenia. Z pewnością wyjdzie nam to na dobre.
Okno Johari – czego możemy się dowiedzieć?
Prawidłowo wykonane ćwiczenie przyniesie nam odpowiedzi na wiele kluczowych pytań, dlatego weźmy w nim udział i bądźmy w stu procentach szczerzy. W ten sposób odkryjemy samego siebie i damy się nieco odkryć innym osobom (tym, z którymi współpracujemy na co dzień i powinniśmy im ufać). Dowiemy się też jak jesteśmy postrzegani w otoczeniu oraz czy warto coś w sobie zmienić. Uzyskamy tzw. informację zwrotną. Okno Johari może być nieco zaburzone w zespołach konfliktowych, lecz w takim przypadku możemy postawić na nieco okrojoną wersję omawianego ćwiczenia.
Okno Johari a kolejne składniki kwadratu – co wiemy na ten temat? Wskazówki
Jak już zostało wspomniane okno Johari jest swego rodzaju kwadratem, który składa się z czterech podstawowych składników. W tym miejscu dowiemy się, co oznaczają kolejne elementy kwadratu:
- arena – ukazuje to, o czym mówimy otwarcie. Świadczy o tym, że niczego nie ukrywamy i jesteśmy stuprocentowo szczerzy. W związku z tym inni znają nasze preferencje, zachowania, umiejętności, cele oraz postawy i wartości. Osoby należące do tej kategorii są zazwyczaj komunikatywne, otwarte na świat oraz sympatyczne i godne zaufania,
- ślepy punkt – to wszystkie nasze cechy, których nie jesteśmy do końca świadomi, a inne osoby bez problemów je zauważają. Często zdarza się tak, że ktoś zwróci nam na coś uwagę i dopiero wtedy jesteśmy w stanie odnieść się do własnego zachowania oraz umiejętności. Chodzi m.in. o uprzedzenia oraz talenty, których nie dostrzegamy, a inni mogą nam w tym pomóc,
- fasada – wszystko to, z czego doskonale zdajemy sobie sprawę, a nie chcemy tego ujawniać publicznie. Tworzymy swego rodzaju barierę i dbamy o własną prywatność. Fasada może również świadczyć o tym, że czegoś się wstydzimy i nie jesteśmy zbyt otwartymi osobami. Mogą to być też zachowania, których na co dzień w sobie nie akceptujemy i nie chcemy, aby inni się o nich dowiedzieli,
- nieznane – te cechy i zachowania, które chowamy głęboko w sobie i inni nie są w stanie ich dostrzec. Do tej kategorii zaliczymy m.in. coś, co od dawna chcemy zrobić, ale boimy się na to zdecydować mimo tego, że nie za bardzo wiemy, czego tak naprawdę się boimy.
O oknie Johari wiemy już dużo więcej, dlatego zastanówmy się nad tym, do której grupy moglibyśmy przypisać siebie oraz własnych współpracowników, z którymi przebywamy w firmie na co dzień.
Okno Johari – jak przeprowadzić ćwiczenie grupowe?
Przeprowadzenie ćwiczenia grupowego o nazwie okno Johari wcale nie musi być trudne, choć trzeba się do tego bardzo dobrze przygotować. Do dyspozycji mamy ćwiczenie w wersji rozbudowanej (dla zgranych zespołów) i uproszczonej (dla zespołów konfliktowych).
Na samym początku przygotujmy listę przymiotników, które określają nasze cechy i rozdajmy ją każdemu uczestnikowi ćwiczenia. Uczestnicy otrzymują dwie czyste kartki papieru. Na jednej z nich wypisują cechy, które do nich pasują (8-10) i wyrażają je na zewnątrz, a na drugiej umieszczają swoje imię i nazwisko. Drugą kartkę przyklejają na ścianie, tak aby inni uczestnicy ćwiczenia mieli do niej swobodny dostęp. Następnie pozostali uczestnicy wędrują od kartki do kartki i wypisują to, jak postrzegają kolejnych współpracowników (od 2 do 3 przymiotników). Każdy zabiera swoją kartkę z imieniem i nazwiskiem i otrzymują szablon okna Johari (arena – cechy powtarzające się na obu kartkach; fasada – cechy na naszych kartkach, które nie znajdują się u innych osób; ślepy punkt – cechy wyróżnione przez inne osoby, ale nie ma ich u nas; nieznane – przymiotniki, które nie znalazły się na żadnej kartce). Na samym końcu omawiamy wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.
Okno Johari – krótkie podsumowanie
Najwyższy czas na krótkie podsumowanie artykułu o oknie Johari. To popularne ćwiczenie grupowe, na które stawiamy w mniejszych, jak i większych firmach, tak aby poprawić relacje i pogłębić zaufanie pomiędzy współpracownikami. W ten sposób wprowadzamy też niezbędne zmiany w swoim zachowaniu.
Okno Johari odpowiada nam na następujące pytania: co ja sam o sobie wiem i czego nie wiem? co wiedzą o mnie inni i czego nie wiedzą? Dzięki temu tworzymy swego rodzaju kwadrat, który składa się z czterech podstawowych składników: areny (my wiemy i inni wiedzą), fasady (my wiemy, a inni nie wiedzą), ślepego punktu (my nie wiemy, a inni wiedzą) oraz obszaru nieznanego (my nie wiemy i inni nie wiedzą). Nie da się ukryć, że okno Johari umożliwia nam odkrycie samego siebie, a do tego dowiemy się, jak jesteśmy postrzegani w otoczeniu.
Jeśli chcemy wiedzieć, co oznaczają poszczególne elementy kwadratu musimy mieć świadomość tego, że arena ukazuje to, o czym mówimy całkowicie otwarcie (są to osoby komunikatywne i otwarte na świat). Fasada to z kolei te informacje i cechy, o których doskonale wiemy, ale nie chcemy ujawniać ich publicznie. Ślepy punkt to cechy, których nie jesteśmy w pełni świadomi, a osoby z otoczenia bez problemów je dostrzegają, natomiast nieznane to zachowania, które chowamy głęboko w sobie i inni nie są w stanie ich dostrzec.
Przeprowadzenie ćwiczenia o nazwie okno Johari wcale nie jest zbyt skomplikowane. Wystarczy, że dostosujemy się do następujących zasad: przygotujmy listę przymiotników określającą nasze cechy i rozdajmy ją każdemu uczestnikowi. Uczestnicy ćwiczenia dysponują dwiema czystymi kartkami papieru. Na jednej z nich umieszczamy te cechy, które do nas pasują (do 10), a na drugiej piszemy własne imię i nazwisko. Ta kartka powinna znaleźć się na ścianie. Następnie pozostali uczestnicy wędrują od kartki do kartki i piszą na nich to, jak postrzegają współpracowników (2-3 przymiotniki). Każdy zabiera własną kartkę i otrzymuje szablon okna Johari (arena – cechy występujące na obu kartkach, fasada – cechy występujące jedynie u nas, ślepy punkt – cechy występujące jedynie u innych osób, nieznane – pozostałe przymiotniki). Na samym końcu przystępujemy do omówienia wniosków.
